Organizacja
Posłowie do Parlamentu Europejskiego wybierani są bezpośrednio przez wszystkich obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej na okres 5 lat. W swojej pracy uczestniczą w posiedzeniach komisji plenarnych swoich grup politycznych oraz posiedzeniach plenarnych. Liczba posłów reprezentujących dane państwo w Parlamencie Europejskim jest stała i proporcjonalna do liczby mieszkańców kraju członkowskiego. Waha się ona od 6 do 96 reprezentantów.
Posłowie w ramach swojej pracy uczestniczą w pracach poszczególnych grup politycznych, komisji, delegacji, organów politycznych oraz zespołów międzypartyjnych. Ponadto posłowie stale dbają o interesy swoich wyborców utrzymując stały kontakt i współpracę ze swoim okręgiem wyborczym.
Na czele Parlamentu stoi Przewodniczący, który jest wybierany na okres 2,5 roku, czyli dokładnie połowy kadencji Parlamentu. Pełni on funkcję reprezentacyjną zarówno Parlamentu przed innymi instytucjami Unii Europejskiej, jak również na zewnątrz, w stosunkach międzynarodowych. Ponadto nadzoruje prace Parlamentu, czuwa nad przestrzeganiem jego regulaminu oraz podpisuje budżet UE i inne akty prawne przyjęte przez Parlament.
Zob. http://www.europarl.europa.eu/about-parliament/pl/organisation-and-rules
Funkcje Parlamentu
Wyłączną inicjatywę legislacyjną posiada Komisja Europejska. To ona przedkłada komisjom parlamentarnym projekty aktów prawnych, które następnie posłowie opracowują. Pierwszy etap funkcji ustawodawczej Parlamentu odbywa się zatem w komisjach parlamentarnych, które głosują nad danym projektem oraz wprowadzają do niego poprawki. Następnie, podczas posiedzenia plenarnego Parlament Europejski wyraża swoje stanowisko względem projektu oraz głosuje nad jego przyjęciem. W drodze przyjmowania aktów prawnych można wyróżnić zwykłą procedurę legislacyjną, gdzie Parlament Europejski współdecyduje na równi z Radą, ale również specjalne procedury legislacyjne, gdzie Parlament ograniczony zostaje jedynie do konsultacji.
Co ważne, posłowie mają prawo inicjatywy politycznej. Dzięki niemu mogą występować do Komisji Europejskiej z wnioskiem o przedstawienie propozycji legislacyjnych. Ponadto mogą również zwracać się do Komisji oraz Rady z wnioskami o rozszerzenie lub stworzenie obszarów polityki UE.
Zob. http://www.europarl.europa.eu/about-parliament/pl/powers-and-procedures/legislative-powers
Parlament Europejski nadzoruje wszystkie pozostałe instytucje Unii Europejskiej. Przewodniczący podczas szczytu Rady Europejskiej może jako pierwszy zabrać głos, aby przedstawić stanowisko Parlamentu co do kwestii dyskutowanych przez Radę. Ponadto otrzymuje on od przewodniczącego Rady sprawozdanie dotyczące przebiegu i wyników szczytu.
Parlament nadzoruje również Radę Unii Europejskiej. Jej przewodniczący zobligowany jest do przedstawienia i omówienia z posłami każdej sześciomiesięcznej prezydencji. Posłowie posiadają również uprawnienia w postaci kierowania do Rady pytań oraz wniosków o wszczęcie nowych strategii politycznych.
Szerokie uprawnienia przysługują Parlamentowi względem Komisji Europejskiej. Może on zatwierdzić lub odrzucić jej skład. Posłowie wybierają również kandydata na przewodniczącego Komisji. Co więcej, Parlament może złożyć wniosek o wotum nieufności oraz ją odwołać. Sama Komisja zobligowana jest do przedstawiania Parlamentowi sprawozdań z prowadzonych prac.
Jeżeli Parlament uzna, że instytucje unijne działają w sprzeczności z prawem unijnym może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o podjęcie stosownych działań.
Zgoda Parlamentu Europejskiego jest również wymagana przy mianowaniu Prezesa, Wiceprezesa oraz Zarządu Europejskiego Banku Centralnego. Prezes zobligowany jest do przedstawiania Parlamentowi corocznych sprawozdań z prac Banku.
Coroczne sprawozdania Parlamentowi składa również Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, który jest również wybierany przez Parlament.
Zob. http://www.europarl.europa.eu/about-parliament/pl/powers-and-procedures/supervisory-powers
Parlament posiada również uprawnienia budżetowe. Sprawuje on kontrolę nad całym budżetem Unii Europejskiej oraz podejmuje decyzję o jego zatwierdzeniu. Ponadto, może również składać wnioski do Komisji z zaleceniami co do jego zmiany.
Zob. http://www.europarl.europa.eu/about-parliament/pl/powers-and-procedures/budgetary-powers
Petycje
Każdy obywatel Unii Europejskiej może składać do Parlamentu Europejskiego Petycje, które służą zagwarantowaniu udziału każdego obywatela w kształtowaniu polityki europejskiej. Petycja musi odnosić się do rzeczy leżących w kręgu zainteresowań bądź kompetencji UE, które dotyczą obywatela bezpośrednio, takich jak:
- ochrona środowiska;
- uznawanie kwalifikacji zawodowych;
- ochrona konsumentów;
- zatrudnienie i polityka społeczna;
- swoboda przepływu osób, towarów i usług;
- inne zagadnienia regulowane przez prawo europejskie.
Petycje przekazywane są do Komisji Petycji, która zajmuje się ich badaniem oraz wydawaniem do nich zaleceń i wniosków.
Zob. http://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/148/prawo-do-skladania-petycji